کنترل بیولوژیک بیماری لکه قهوه‌ای برنج ناشی از Bipolaris victoriae با استفاده از جدایه‌های قارچی در شرایط آزمایشگاه و گلخانه

بیماری لکه قهوه­ای برنج که توسط گونه­های مختلفی از Bipolaris ایجاد می­شود یکی از مهم­ترین بیماری­های برنج در ایران و جهان است. در این تحقیق، از مجموع ۲۲۰ نمونه آلوده جمع­آوری شده از مزارع برنج استان گیلان، با استفاده از محیط‌های  کشت سیب‏زمینی، دکستروز آگار و آب آگار، ۸۰ جدایه قارچی جداسازی شد. برای شناسایی این قارچ­ها، خصوصیات مورفولوژیکی آن‌ها مورد استفاده قرار گرفت و قارچ‏های شناسایی شده به گونه­های Bipolaris victoriae(۲۴ جدایه)، Bipolaris oryzae(۱۲ جدایه)، Alternaria tenuissima(۱۱ جدایه)، Preussia sp. (۸ جدایه)، Fusarium verticillioides(۶ جدایه)، Alternaria infectoria (۷ جدایه)، Alternaria citri(۹ جدایه)، Trichoderma harzianum(یک جدایه) و Trichoderma virens(۲ جدایه) تعلق داشتند. بیماری­زایی تمامی جدایه­های Bipolaris victoriae  و Bipolaris oryzae به اثبات رسید و از بین جدایه‌های قارچی متعلق به جنس­های قارچی دیگر20 جدایه که در برنج ایجاد بیماری نکرده یا قدرت بیماری­زایی آن‌ها بسیار کم بود برای بررسی­های مهار زیستی انتخاب شدند. در آزمایشگاه از روش­های مختلفی مانند مطالعه بازدارندگی رشد victoriaeB. با استفاده از عصاره‌ی کشت، کشت متقابل قارچ­های آنتاگونیست مورد نظر و victoriaeB. به­روش کشت اسلاید و اثر متابولیت‌های فرار در بازدارندگی رشد این قارچ استفاده شد. T. harzianum به‌عنوان مؤثرترین جدایه در مهار رشد میسلیومی عامل بیماری در آزمایشگاه شناخته شد. در گلخانه همه‌ی جدایه‌ها به استثنای A. tenuissima و F. verticillioides شدت بیماری لکه قهوه­ای را کاهش دادند که در این بین، جدایه‌ی Preussia sp. با کاهش شدت بیماری به میزان 4/33% مؤثرترین آنتاگونیست در بررسی­های گلخانه­ای تشخیص داده شد و در رتبه‌های بعدی به‌ترتیب جدایه‌های T. harzianum، A. citri، A. infectoria و T. virensاز بیشترین کارایی در کنترل بیماری برخوردار بودند. تجزیه‌ی واریانس و مقایسه‌ی میانگین صفات به‌روش حداقل اختلاف معنی‌دار (LSD)، تفاوت معنی‌دار قارچ‌های مورد مطالعه را از نظر کارایی در کنترل بیماری لکه قهوه‌ای برنج اثبات کرد.